Kategori: Makaleler

Hesap Cüzdan Ne Demek? Varlığın, Bilginin ve Değerin Felsefi Yüzü Bir Filozofun Bakışıyla: Hesap Cüzdanın Sessiz Ontolojisi Bir filozof için “hesap cüzdan” yalnızca bankadaki hareketleri gösteren bir defter değildir; o, insanın varlıkla kurduğu ilişkinin maddi bir izdüşümüdür. Bir cüzdanın içine sığan rakamlar, aslında insanın dünyadaki etkinliğinin, emeğinin ve zamana yayılmış tercihlerinin bir aynasıdır. Cüzdan, tıpkı bir ontolojik kayıt defteri gibi, insanın varoluşsal hareketini belgelendirir. Biriktirilen her kuruş, yapılan her harcama, yaşamın anlam haritasında bir iz bırakır. Ontolojik açıdan bakıldığında, hesap cüzdan, varlığın “ölçülebilir” yönünün temsili gibidir. Fakat burada temel bir soru belirir: Varlığın ölçülebilir kısmı, gerçekten varlığın kendisini mi temsil…

Ruhsatta “kamyonet” yazıyorsa mesele yalnızca etiket değildir; hız limiti, vergi, sigorta ve şehir hakkı demektir. Ruhsatta Kamyonet Yazması Ne Demek? Etiketten Çok, Sorumluluk Demek Şunu söyleyerek başlayayım: Ruhsatta “kamyonet” ibaresini hâlâ yalnızca pratik bir sınıflandırma sanıyorsak, şehirleri yoran, yolları riskli kılan ve adaleti esneten bir masalı dinlemeye devam ediyoruz. Bu yazı, “kamyonet” etiketinin arkasına saklanan gri alanları görünür kılmak için yazıldı. Tartışmaya davet ediyorum; çünkü mesele yalnızca teknik değil, aynı zamanda etik. Kağıt Üzerinde Tanım, Asfaltta Gerçek: Kamyonet Nedir? Teknik çerçeve şunu ima eder: Kamyonet, yük taşımak için üretilmiş, genellikle azami yüklü ağırlığı daha düşük, şehir içi dağıtıma ve hafif…

Güvenlik Şeridi Kaç Metre? Ekonomik Bir Perspektiften Alan, Kaynak ve Refah Analizi Bir ekonomist için her metrekare, kaynakların sınırlılığını ve seçimlerin maliyetini temsil eder. Her yol, her arsa, her metre, bir tercihin sonucudur. Bu bakış açısıyla “Güvenlik şeridi kaç metre?” sorusu, yalnızca teknik bir mühendislik meselesi değil; aynı zamanda ekonomik bir denge, kamu kaynağı kullanımı ve toplumsal refah konusudur. Yollar, tıpkı ekonomiler gibi, sınırları ve tercihleriyle şekillenir. Her ek metre, güvenliğe yapılan bir yatırım; her eksik metre ise riskin arttığı bir maliyet alanıdır. Kaynakların Sınırlılığı ve Alan Ekonomisi Ekonomi bilimi, “kaynaklar sınırlıdır, ihtiyaçlar sınırsızdır” ilkesi üzerine kuruludur. Güvenlik şeridi kavramı…

Müslümanlar Hanefi mi? İnanç Haritasına Bilimsel Bir Bakış Bir araştırmacı olarak her zaman din olgusunun toplumsal yapılar üzerindeki etkisini merak etmişimdir. Özellikle de “Müslümanlar Hanefi mi?” sorusu, basit bir mezhep sorusu olmaktan çok daha derin bir konuya işaret eder: İslam dünyasının düşünsel çeşitliliği. Bu yazıda, hem tarihsel hem de sosyolojik veriler ışığında, Hanefiliğin Müslüman dünyasındaki yerini bilimsel bir mercekten inceleyelim. Ancak korkmayın; konuyu ağır akademik terimlerle değil, herkesin anlayabileceği sade bir dille konuşacağız. Hanefilik Nedir? Temelleri ve Tarihsel Gelişimi Bir Hukuk Ekolünden Fazlası Hanefilik, 8. yüzyılda Kufe’de doğan ve İmam Ebu Hanife (699–767) tarafından sistemleştirilen bir fıkıh ekolüdür. Fıkıh, yani…

Çocuk KİT Ne Demek? Gücün, Kurumların ve İdeolojinin Kesişiminde Bir Analiz Bir Siyaset Bilimcinin Gözünden Başlangıç Toplumsal düzenin karmaşık dokusunda, her kavram aslında bir güç ilişkisinin yansımasıdır. “Çocuk KİT” ifadesi kulağa teknik ya da pedagojik bir terim gibi gelse de, siyaset bilimi perspektifinden bakıldığında bu kavram; iktidarın birey üzerindeki yeniden üretim mekanizmalarını anlamak için dikkatle incelenmesi gereken bir alan sunar. Peki, “çocuk” ve “KİT” (Kamu İktisadi Teşebbüsü) kelimelerinin yan yana gelişi bize ne anlatır? Bu birleşim, devletin ekonomik ve ideolojik işlevlerinin en masum görünen toplumsal kategori olan “çocukluk” üzerinden nasıl şekillendiğini sorgulamamıza kapı aralar. Devlet, Kurumlar ve İktidarın Görünmeyen Eli…

Ondalık Gösterim Nedir, Örnekleri Nelerdir? Sayıların Evrensel Dili Üzerine Matematik tarihine baktığımızda, sayıları ifade etme biçimi yalnızca bir hesaplama yöntemi değil, aynı zamanda insanlığın düşünme biçimini de yansıtan bir sistemdir. Ondalık gösterim, bu evrimin en önemli duraklarından biridir. Günümüzde herkesin günlük hayatında farkında olmadan kullandığı bu sistem, aslında yüzyıllar süren bir entelektüel birikimin ürünüdür. Ondalık gösterim, bir sayının 10 tabanına göre yazılması anlamına gelir; yani her basamak, 10’un bir kuvvetini temsil eder. Modern ekonomi, bilim, mühendislik ve dijital sistemlerin tamamı, bu basit ama güçlü sistemin üzerine kuruludur. Ancak bu kavramın ardında yalnızca teknik bir düzen değil, insan zihninin soyut düşünme…

Gut Hastalığı Ne Demek? Siyaset Bilimi Perspektifinden Beden, Güç ve Toplum “Güç, bazen bir fikirde; bazen bir kurumda; bazen de bir bedende tezahür eder.” Bu cümleyle başlıyorum notlarıma. Bir siyaset bilimci olarak, insan bedeninin toplumsal ve siyasal yapının mikro yansıması olduğuna inanırım. Gut hastalığı sadece bir sağlık sorunu değildir; aynı zamanda bir iktidar metaforudur. Tarih boyunca, bedensel hastalıklar çoğu zaman iktidarın fazlasıyla içselleştirilmiş hâllerini yansıtır: güç, kontrol, aşırılık ve sınır tanımazlık. Gut Hastalığı: Biyolojik Bir Gerçekten Siyasal Bir Sembole Gut hastalığı, tıp literatüründe “ürik asit kristallerinin eklemlerde birikmesiyle oluşan iltihabi bir hastalık” olarak tanımlanır. Ancak tarih, bu hastalığı yalnızca tıbbi…

Hanım Göbeği Tatlısı Malzemeleri Nelerdir? Bir Tatlının Kalbinde Gizli Hikâye Mutfağın camından süzülen sabah ışığı, masanın üzerindeki un tanelerini parlatıyordu. Elif, tezgâhın başında hamuru yoğururken yüzünde hem bir telaş hem de bir huzur vardı. Mutfağın öte yanında ise eşi Murat, kahvesini yudumlayıp sessizce gazeteye göz gezdiriyordu. O anın dinginliği içinde bir kelime yankılandı: “Hanım göbeği yapacağım bugün.” Murat gazeteden başını kaldırdı. “Hanım göbeği mi? O kadar uğraşmaya değer mi, dışarıda hazırı satılıyor.” Elif gülümsedi. “Bazı şeyleri almak değil, yapmak gerekir Murat. Lezzet biraz sabırla yoğrulur.” — Bir Tatlının Ardındaki Farklı Yaklaşımlar Murat pratik düşünürdü. O, hayatı bir plan gibi görür;…

Göktürkçe Kurt Ne Demek? Efsanenin Diline Yolculuk “Kurt” kelimesi, Türk tarihinin en derin sembollerinden biridir. Ancak bu sembol, yalnızca bir hayvanı değil; bağımsızlık, köken ve diriliş fikrini temsil eder. Göktürkçe’de “kurt” sözcüğü, ses olarak “böri” şeklindedir ve Orhon Yazıtları’nda bu kelimenin anlamı, bir hayvandan öte, kutsal bir atayı ve toplumsal bir kimliği ifade eder. Göktürkçe’de “Böri”nin Anlamı ve Kullanımı Göktürk yazıtlarında “böri” sözcüğü yalnızca canlı bir varlık olarak değil, soyluluk ve özgürlük sembolü olarak yer alır. Eski Türkçede “böri” kelimesi, bugünkü “kurt” anlamına gelirken, aynı zamanda Göktürklerin efsanevi kökenini anlatan “Bozkurt Destanı”nın merkezinde bulunur. Bu destana göre, Göktürklerin atası olan…

Giyotin Çeliği: Toplumsal Yapılar ve Cinsiyet Rolleri Üzerine Sosyolojik Bir Analiz Bir toplumu anlamaya çalışırken, bazen en derin gözlemler bile yüzeydeki görünenlere odaklanabilir. Ancak, toplumsal yapılar, bireylerin etkileşimleri ve kültürel pratiklerin içinde saklı olan anlamlar, çoğu zaman biz farkına varmadan hayatımızı şekillendirir. Bu yazıda, günlük yaşamımızdaki bir terimi, “giyotin çeliği”ni, toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler açısından inceleyeceğiz. Bu terim, bazılarını şaşırtabilir, ancak aslında çok derin anlamlar taşır ve toplumsal yapıyı anlamamıza yardımcı olabilir. Giyotin Çeliği: Teknik Bir Terimden Sosyolojik Bir Kavrama Giyotin çeliği, aslında endüstriyel bir terimdir ve çeliğin sertliğiyle ilgili bir kavramdır. Ancak bu yazının amacı, bu…